ALTO FLÜT

Alto Flüt

          Alto flüt, uzunluk açısından normal flütten biraz daha uzun ve borusu biraz daha geniş olan bir enstrümandır. Uzunluğu 86,36 cm ve çapı 26 mm.dir. Ses genişliği, mekanizması ve çalınışı normal flüt ile aynı olan alto flütün, normal flütle arasındaki tek fark, aktarımlı bir çalgı olmasıdır. Yazılan nota, tam dörtlü aralık kalından duyulur. Örneğin en kalın Do notası çalındığında, duyuluş olarak dört aralık kalınındaki Sol notası duyulur. Sol anahtarı kullanan bir çalgıdır.

          Standart çağdaş alto flüt, Boehm’in sol, bas flütü'dür. Kökeni 16. yüzyıla Rönesans’a kadar uzanmaktadır. 1500'lü yıllarda Si bemol, La, La bemol, Sol, Fa, ve Mi bemol’den başlayan, flütler'den bahsedilse de bu flütlerin büyük bölümü ancak 17. yüzyıla kadar varlığını sürdürebilmiştir. Jacopo Neni’nin 1600’lü yıllarda ürettiği, uzunluğu 91 cm. olan silindirik Flütü günümüze taşınan ender örneklerdendir.

          19'uncu yüzyılda, flütün borusu uzatılıp alt kısmına fazladan tuşlar eklemek gibi değişimlere gidilmiştir. Ancak bu değişiklikler istenilen sonuçları vermemiştir. 18'inci yüzyıl sonları ve 19'uncu yüzyılda gövdesi üzerindeki deliklerin arasındaki mesafe, gereğinden fazla geniş olan alto flütler, sonradan Theobald Boehm tarafından geliştirilmiştir. Mekanizması Do flüt ile benzeşen alto flütün iç çapı Do Flütten (yan flüt) daha geniştir. Gövdenin iç çapı 26 mm,  ton delikleri 19,3 cm. çapında, mantardan embouchure’un (üfleme deliği) merkezine olan uzaklığı ise 20.5 mm.'dir.

          Theobald Boehm, alto flüt hakkında şunları söylemiştir : “Benim istediğim ton, geniş, tınlayan, güçlü ve pianissimo'dan fortissimo'ya kadar değişimi kabul edebilecek yapıda bir tondur. Ve bu ton, gümüş Sol flütümün tonunda var. Gümüş baş kısım ve altın ağızlıklı bu flütün tonu çok parlak ve hiçbir salon,  bu flüt için çok geniş sayılamaz.”

          Alto flütte parmak aralıkları ve eller arasındaki mesafe do flüt'e oranla daha fazla olsa da bu farklılıkların üstesinden gelinmesi kolaydır. Alto flüt repertuvarı 19'uncu yüzyılda, neredeyse tümüyle Do flüt repertuvarından düzenlemeler yapılarak oluşturulmuştur. Beethoven’in korno ve piyano için sonatı (op.17), Haydn’ın “Tanrı İmparatoru Korusun” üzerine varyasyonları (op.76, no.3 yaylı kuartetten), Mozart’ın klarnet beşlisinden Adagio ve pek çok Schubert şarkıları alto flüt için yeniden düzenlenmiştir.

          Alto flüt, orkestrada devamlı olarak kullanılan bir enstrüman değildir. Alto flütü hiç kullanmayan orkestralar bile vardır. Alto flüt, Maurice Ravel, İgor Stravinski ve bazı çağdaş besteciler tarafından tercih edilmiştir.

           Melankolik tonu ile çağdaş bestecilerin ilgisini çekmeyi başaran alto flüt'ün, orkestralarda ilk yer alışı aslında çok eski değildir. Senfoni orkestralarında ilk kullanılışı Rimsky-Korsakov’un 1890 opera-balesi Mlada ya da Felix Weingartner’in Gelfide der Seligen’i olması mümkündür.

          Rus besteci Stravinsky’nin ‘Bahar Ayini’ ve Fransız besteci Ravel’in "Daphnis ve Chloe" bestesi en bilinen sol alto flüt eserlerindendir. Bu eserler, 1900’lü yılların başlarında bestelenmiştir. Bax ve Britten, alto flüt bestecileri arasında sayılabilecek isimlerdendir.

          Fransızlar ilerleyen dönemlerde beste çalışmalarında, alto flüt partilerini klarnet’e ya da saksafon’a yazmayı tercih etmişlerdir.

       İngiliz besteci Holst’un "The Planet" adlı eserinde de alto flüte rastlanır. Kazuo Fukushima’ya ait olan Ekagra ve Hikya Suiti eserleri alto flüt için yazılmıştır. 1966 yılında Vincent Persichetti  op.100 Prable’yi solo alto flüt için yazmıştır. Pierre Boulez’in bestelediği Le Marteau sans Maitre’si (1952-54) de yine alto flüt için yazılmıştır. Donald Martino’nun Notturno adlı eserinde ise çalgıcı, tek bir parçada piccolo, Do flüt ve alto flüt kullanmaktadır. Yeni Zelandalı virtüöz John Amadio, alto flütü resitallerde sık sık kullanmış ve renk değişikliği katmak için Si bemol flütü yapmıştır. Si bemol flüt ise, aktarımlı bir enstrüman olup normal flütten 1 ton aşağıdadır. Şu an günümüzde kullanılmamaktadır.