MÜZİKTE SÜRELER

SÜRE (ZAMAN)

          Seslerin ve susların uzadıkları zaman bütünlüğüne müzikte "süre" denir. Müzikte iki çeşit süre vardır. bunlar, "Sesli Süreler" ve "Sessiz Süreler" dir. Sesli süreler "nota"lar, sessiz süreler ise "es"ler veya "sus"lardır.

SESLİ SÜRELER (NOTALAR)

          Müzikte sesli süreler notalardır. Yedi türlü sesli süre şekli vardır. Notaların şekilleri süre değerlerini belirtir. Şimdi notaların şekillerine göre, süre değerlerini öğrenelim.

Sesli Süreler (Notalar)

          Nota şekillerinin yazılışında çok dikkatli olunmalıdır. Kuyruk eklenmiş notaların, esas kısımlarına "baş" denir. İkilik notadan başlayarak, almış dörtlük notaya kadar bütün nota şekillerinin başları aynı büyüklükte yazılır. Birlik nota biraz büyükçe fakat konulduğu çizgi ve aralığa yatık yazılır. La notası dahil bütün notaların kuyrukları yukarıya, portenin üçüncü çizgisindeki Si notasından sonraki bütün notaların kuyrukları okuma da kolaylık olması açısından aşağıya çekilir.

Nota Kuyruk yazılışları

          

          Resimde de görüldüğü gibi nota kuyrukları, portedeki yerlerine göre, yukarı veya aşağı çekildiklerinde; aşağı çekilen kuyruklar, nota başının solundan, yukarı çekilenler ise nota başının sağından çekilir.  

NOTA DEĞERLERİ TABLOSU

Nota Değerleri Tablosu

Birlik Nota : Sesli süre işaretidir. Müzik yazısında en uzun değerdir. Birlik notada, iki tane ikilik, dört tane dörtlük, sekiz tane sekizlik, onaltı tane onaltılık, otuziki tane otuzikilik, almışdört tane altmışdörtlük nota vardır.

İkilik Nota : Sesli süre işaretidir. Değer ve sürece, birlik notanın yarısına eşittir. Birlik notanın, ikide birine eşit olduğu için bu adı almıştır. İkilik notada, iki tane dörtlük, dört tane sekizlik, sekiz tane onaltılık, onaltı tane otuzikilik, otuziki tane altmışdörtlük nota vardır.

Dörtlük Nota : Sesli süre işaretidir. Değer ve sürece, birlik notanın dörtte birine eşittir. Birlik notanın, dörtte birine eşit olduğu için bu adı almıştır. Dörtlük notada, iki tane sekizlik, dört tane onaltılık, sekiz tane otuzikilik, onaltı tane altmışdörtlük nota vardır.

Sekizlik Nota : Sesli süre işaretidir. Değer ve sürece, birlik notanın sekizde birine eşittir. Birlik notanın, sekizde birine eşit olduğu için bu adı almıştır. Sekizlik notada, iki tane onaltılık, dört tane otuzikilik sekiz tane altmışdörtlük nota vardır.

Onaltılık Nota : Sesli süre işaretidir. Değer ve sürece, birlik notanın onaltıda birine eşittir. Birlik notanın, onaltıda birine eşit olduğu için bu adı almıştır. Onaltılık notada, iki tane otuzikilik, dört tane altmışdörtlük nota vardır.

Otuzikilik Nota : Sesli süre işaretidir. Değer ve sürece, birlik notanın otuzikide birine eşittir. Birlik notanın, otuzikide birine eşit olduğu için bu adı almıştır. Otuzikilik notada, iki tane altmışdörtlük nota vardır.

Altmışdörtlük Nota : Sesli süre işaretidir. Değer ve sürece, birlik notanın altmışdörtte birine eşittir. Birlik notanın, altmışdörtte birine eşit olduğu için bu adı almıştır. Müzikte en küçük değerdir.

          Nota değerleri tablosunu da böylelikle açıklamış olduk. kurallara bağlı olmak, müzikle uğraşan kişilerin, özen derecelerini gösterdiği kadar, sanatın yükümü olan bir sorumluluk olduğu da asla akıldan çıkarılmamalıdır. Bir müzik eserini, en iyi şekliyle sunmak için, kurallara önemle eğilmek, her şeyden önce bir zorunluluktur.

SESSİZ SÜRELER (ESLER, SUSLAR)

          Nota değerleri kadar sessiz süre işaretleri vardır. Müzikteki sessiz süreler, "sus" lar, diğer bir ifade ile "es" lerdir. Sus, bir müzik parçası için de en az notalar kadar önemlidir. Bir müzik parçası içinde susulması gereken, yerleri gösteren işaretlerin tümüne denir. Şimdi bu "es ya da sus" ları görelim;

Sessiz Süreler (Es'ler, Sus'lar)

ES (SUS) DEĞERLERİ TABLOSU

Es Değerleri Tablosu

ÇOĞALTMA NOKTASI

          Süre değerlerini çoğaltmak için, sürelerin sağına konulan noktaya, "Çoğaltma Noktası" denir. Çoğaltma Noktası, notalara ve eslere konulur. Yanına konulduğu notanın süre değerinin yarı değeri kadar uzatır.

Çoğaltma Noktası

Bu değer artışı "sus" larda da aynıdır.

"Sus" larda Çoğaltma Noktası

ÇİFT NOKTA :

          Yukarıda çoğaltma noktası için yanına konulduğu notanın, süre değerinin yarısı kadar uzatır demiştik. Bir süreden sonra iki çoğaltma noktası da konulabilir. konulan ikinci çoğaltma noktası, kendinden önceki çoğaltma noktasının yarı değerine eşittir.

Çift Çoğaltma Noktası

Çift çoğaltma noktasındaki değer artışı "sus" larda da aynıdır.

"Sus" larda Çoğaltma Noktası

VURUŞ

          Bir ölçünün eşit süreli değerlere bölünmesine "Vuruş" denir. Aşağıda görüldüğü gibi, her ölçü eşit vuruşlara bölünmüş ve nota değerleri buna göre düzenlenmiştir.

Vuruş

TARTIM (ÖLÇÜ GÖSTEREN RAKAM)

          Anahtardan hemen sonra portenin başına  konulan ve bir ölçüde toplam kaç vuruşun yapılacağını gösteren üst üste yazılmış rakamlardır. Tartım, müzik eserinin ritmik kalıbıdır. Alttaki rakam süre değerini, alttaki rakam ise  o süre değerinde her ölçüde kaç tane bulunacağını gösterir. 

Tartım

          Burada 4/4 lük tartıma örnek verecek olursak; Her ölçüde iki tane dörtlük nota ya da buna eşdeğer notalar olacak demektir. Tartıma Örnek verecek olursak;

Tartım Çalışması